Wat is er Nieuw?
Zeewaterforum.info

U bezoekt ons forum als gast, wij zouden het leuk vinden als u zich registreert en aktief mee discussieert in de verschillende topics.

wat staalwol doet met fosfaat

HansV

Senior Forumlid
Er liep al een topic over dit onderwerp. Echter, ik heb een test uitgevoerd, waarvan de resultaten wellicht interessant zijn voor andere forumgebruikers. Leek me derhalve beter om het apart te zetten.
Voor alle duidelijkheid: weet je dit alles al: mooi. Uit vragen die ik krijg (en kreeg) heb ik echter de indruk dat niet iedereen chemisch bekend is met het gedrag van fosfaat in een waterig systeem. Vandaar deze eerste aanzet: een proefje.
De achtergrond: ik heb een vrij flinke bak, ruim 1200 liter water, die het afgelopen jaar wat verwaarloosd is. Soms doe je in die ruim 40 jaar ook wel eens wat anders. Vissen doen het goed, veel dokters, altijd flink gevoerd. Ik heb dus een fosfaatprobleem. Wat is dat? Bijna iedereen weet dit, maar voor die enkeling: fosfaat ontstaat in je afbraakketen, en is in water beperkt oplosbaar. Zodra het gehalte vrij (ortho-)fosfaat in je water boven een bepaald niveau komt, gaat het neerslaan in je bak, veelal als Calciumfosfaat. Die neerslag zit op je steen, op je zand. En tegelijkertijd zit er dus flink wat in het water. Ga je fosfaat uit de waterfase verwijderen, dan komt er chemisch gezien weer "ruimte" voor die neergeslagen fosfaat om opnieuw in oplossing te gaan. Je haalt dus fosfaat uit het water en tegelijkertijd komt er vanuit het systeem weer nieuw in. Dit proces gaat door tot de voorraad neergeslagen fosfaat is uitgeput. Afhankelijk van je geschiedenis kan dat een aardig tijdje duren.
Wil je die concentratie in je water verlagen, dan zijn er diverse middelen, even afgezien van water verversen of de biologische methode: samen te vatten tot binden van fosfaat aan ijzer, aluminium etc. Diakat is een bekende, maar ik, en anderen, doen/deden het met staalwol. Daar kwamen recent wat vragen over. Dat deed mij besluiten om eerst maar eens een idee te krijgen hoe effectief staalwol eigenlijk is: neemt het wel fosfaat weg?
Ik maakte een proefopstelling, zie foto hieronder. Een druppeltrechter met 500ml zeewater (monster 0) druppelt in 30 minuten over een dotje staalwol van 3,22 gram (was het gewicht van de pluk die ik pakte), te zien in de bollenkoeler onder de trechter. Water wat er uit kwam was bruinig. Hier een monster van genomen (monster 1) na het eerst te hebben gefiltreerd (anders wordt een kleurentest lastig). Het water daarna nogmaals over de staalwol geleid en opnieuw bemonsterd (na filtratie): monster 2. De pH bleef gedurende de test vrijwel gelijk: pH = 8,08 (is dat relevant? Ik meet altijd de pH omdat het voor mij een heel simpele meting is, betrouwbaar én een indicatie wanneer er wél iets verandert. Hier dus niet).

De resultaten: gehalten aan fosfaat in de monsters:
0: 0,5 ppm (dat is dus het water in mijn bak, wat twee dagen er voor nog op ca. 0,3 stond, en nu al weer opgelopen door voornamelijk nalevering)
1: 0,1 ppm (je ziet ook veel restroestFe op het filter zitten)
2: 0,02 ppm. Nagenoeg weg dus.

Wat zegt dit nu? Staalwol verwijdert de fosfaat zonder meer, en effectief ook. Ik heb in mijn bak tijdens gebruik nooit een roestzweem gezien, waarschijnlijk omdat ik de staalwol altijd in filterwatten heb verpakt. Maar het werkt dus wel. Je zou ook kunnen verwachten dat een zekere hoeveelheid ijzer in je water terecht komt op deze wijze, getuige de bruine kleuring. Mijn dokters hebben hier nooit negatief op gereageerd.
Zie deze test niet als absoluut, of als basis voor rekenwerk. Het is louter bedoeld om een gevoel te krijgen of en in welke mate het werkt. Nogal flink naar mijn idee. Reacties of vragen: hoor ze graag.

N.B. de metingen zijn gedaan met de Red Sea fosfaattest

De foto's van boven naar beneden:
1. de testopstelling
2. detail van de prop staalwol
3. kleur voor en na filtratie eerste doorloop. Het glas links dient als kleurreferentie (en wordt daarna leeggedronken)
4. de monsters, van links naar rechts: referentie, 0, 1 en 2
5. rest op het filter
20200424_173246 (002).jpg
20200424_174733 (002).jpg
20200424_180843 (002).jpg20200424_190329 (002).jpg20200424_190523 (002).jpg
 
Laatst bewerkt:
Leuk om te lezen!

Is het niet zo dat het staalwol in de testopstelling roest omdat het ook word blootgesteld aan zuurstof? Normaal ligt het (bijna) geheel onder water toch?

Misschien staat het in de testopstelling wel onder water maar dat kan ik een beetje slecht zien :).
 
hoelang en hoeveel staalwol zou je nodig moeten hebben dan, indicaties hiervoor? Afhankelijk van hoe groot je bak is neem ik aan. En gebruik je dit alleen in een filter?
 
Op zich klopt dat wel. Het staat weliswaar bovenin de bollenkoeler, maar is van de buitenlucht afgesloten omdat de druppeltrechter er middels een slijpstuk passend op zit. Maar er zal zeker zuurstof in zitten. Maar ik hoop dat dat in je aquariumwater ook zit, anders hebben de vissen een slecht leven. Volgens de literatuur die ik heb bindt het fosfaat zich aan het ferri-ion, het driewaardig ijzer. Dat wil je dus ook eigenlijk verkrijgen uit dat staalwol om het efficiënt te laten verlopen. Het kan dus ook best zijn dat bij het maken van de monsterflesjes een deel van de, zo niet alle gebonden fosfaat is achtergebleven in de bruine massa op het filter. Vandaar ook het advies om de staalwol tijdens gebruik goed in te pakken in filterwatten (die overigens een stuk minder sterk filteren dan het technisch filterpapier dat ik bij de test heb gebruikt).

Ik maak nu een klein doorstroomreactortje met wat staalwol, filter etc. Zien hoe dat werkt.

Andere reacties? Hoor en leer graag.
 
hoelang en hoeveel staalwol zou je nodig moeten hebben dan, indicaties hiervoor? Afhankelijk van hoe groot je bak is neem ik aan. En gebruik je dit alleen in een filter?
Als je geen fosfaatgeschiedenis in je bak hebt opgebouwd dan zou je staalwol alleen inzetten om het recent geproduceerde fosfaat te verwijderen. Met mijn ca 1200 liter trek ik in een paar uur het gehalte enkele ppm omlaag. Ik zit dan op rond de 2 ppm. Maar ik krijg dus continu nalevering. De staalwol hangt in de sump, vóór de afschuimer (die ook veel bruiner schuimt, verklaarbaar), deels onder een bypass van mijn opvoerpomp omdat die eigenlijk te hard pompt voor mijn bak. De staalwol wordt dus "actief" doorstroomd, ligt niet zo maar op de bodem. Maar om een recept te geven? Ik zou met 100 gram beginnen, meten voor en meten na max 1 uur om te beginnen en zien wat het doet. Bedenk dat sommige koralen een al te vlotte verlaging niet echt waarderen. Dat geldt overigens evengoed voor andere middelen als Diakat.
 
Hoi hans,
dank je voor het delen van deze info
grt peter
 
Het is allemaal nog redelijk nieuw voor mij, maar de chemie en dergelijke begrijp ik vrij goed. Zit ik er naast als ik redeneer dat dit een ideale manier zijn om gedroogd steen dat rijpt van fosfaat te ontdoen?
 
Het is allemaal nog redelijk nieuw voor mij, maar de chemie en dergelijke begrijp ik vrij goed. Zit ik er naast als ik redeneer dat dit een ideale manier zijn om gedroogd steen dat rijpt van fosfaat te ontdoen?
Ik denk het wel. Het is een chemisch evenwicht, waarbij het vóórkomen van het fosfaat pH bepaald is. Volgens mijn info is bij de bij ons gebruikelijke ca. pH=8 het vooral als HPO4 (2-) aanwezig, en pas bij hogere pH als vrij orthofosfaat. Desalniettemin werkt de verwijdering wel. Als het om gedroogd steen gaat wat nog niet in de bak zit, en verder toch al dood is, zou je dan kunnen overwegen om wat met de pH te spelen.
 
Heb een rolletje staalwol in een potfilter geplaatst voor de afschuimer .
Nu heb ik na ongeveer 24 uur het fosfaat bij de uitstroom van het potfilter gemeten maar deze was hetzelfde als het aquarium.
Werkt dit niet hetzelfde als bv Rowaphos dan meet ik 0.
Heb de staalwol wel na 24 uur verwijderd moet ik deze langer laten zitten tot dat deze is opgelost?
Of is een rolletje op 2500l veel te weinig?
Phosfaat is overigens 0,16.
 
Nee, zeker niet langer laten zitten. Een tot paar uur volstaat doorgaans. Wordt kort na het aanvangen van het gebruik een witte waas zichtbaar in je bak?
 
Had niet het idee in de bak maar wel in de sump.
Had een klein pakje gekocht met 4 van die rolletjes.
Ben wel voorzichtig maar zou ik meer mogen gebruiken?
 
Hallo Hans,

dankjewel voor het delen!
Leuk en interessante test!

ik heb een paar vragen hierover.

Weet je hoe hoog het fosfaatgehalte in het water moet zijn om zich te kunnen binden met Calcium?
Of is dat een proces dat voortdurend plaats vindt ongeacht het fosfaatgehalte?

En als het als calciumfosfaat neergeslagen is kan het zo makkelijk weer in oplossing komen?
Ongeacht de pH waarde?

Uit je verhaal meen ik te begrijpen dat als het water "verzadigd" raakt met fosfaat
en je gaat water verversen of je gaat fosfaten uit het water verwijderen op een of andere manier
dan zou het gebonden fosfaat weer ruimte krijgen in het waterkolom en in oplossing gaan.
 
In antwoord op beide vorige posts (voor zover ik kan):
- de witte waas duidt er doorgaans op dat het ijzer iets bindt
- primair is dat fosfaat, maar mogelijk ook nog andere ionen. Er zijn er namelijk heel veel verschillende in zeewater
- elke verbinding heeft een oplosbaarheid, doorgaans uitgedrukt als het "oplosbaarheidsproduct

- voor elke verbinding is er wel ergens in de literatuur iets over dat product te vinden, echter: het wordt lastig in een complex mengsel als zeewater
- om het simpel te houden: in de waterfase zal er altijd een maximum oplosbare hoeveelheid zijn
- overschrijdt je die, omdat er bijvoorbeeld meer fosfaat wordt gevormd, dan zal het neerslaan gaan beginnen
- het belandt dan op je steen, je zand, of zelfs op het glas
- of het gaat in neerslag samen met een ander ion (het omgekeerde gebeurt ook: je streeft een hoog Mg-gehalte na zodat de Ca meer verzadigd in oplossing blijft
- maar elke neerslag staat in evenwicht met de waterkolom erboven
- haal je uit die waterkolom bijv. fosfaat weg, en zou er vanuit voeren etc niets bij komen, dan kan reeds vastgelegd fosfaat opnieuw in oplossing gaan
- dat noemen we nalevering. Gaat door zolang er voldoende vastgelegd fosfaat in je bak zit, kan behoorlijk lang duren zo
- het is dus zaak van meet af aan te voorkomen dat fosfaat zich gaat opbouwen in je bak
- verwaarlozen wordt gelijk gestraft: heb ik nu dus ook mee te maken. Bak die al 10 jaar draait hier: heeft best een fosfaatgeschiedenis
- hoe hoog moet de concentratie zijn om te binden aan Ca?
- dat is dus weer dat oplosbaarheidsproduct, maar dan uitgedrukt als "activiteit" omdat het een complex mengsel is. Vergeet de term, begrijp de reden
- er is nl. veel meer in die oplossing dan alleen Ca en fosfaat
- ik deed staalwol, doe nu GFO omdat ik die witte waas kwijt wil. Ben verder bezig met een fosfaatreactor (zie andere topic wetenschap)
- ik constateer dat ik op een evenwicht draai van 0,25 ppm fosfaat in water met een wervelbed vol GFO
- maakt dus duidelijk dat ik veel weghaal, maar er ook veel nalevert. Volhouden hier denk ik
- het geheel is, als altijd in waterige oplossingen, pH afhankelijk. Zou daar alleen nu niet op sturen
- verversen helpt dus is zoverre dat wanneer je een aanzienlijke geschiedenis hebt "vastgelegd" in je bak, je steeds weer het gehalte zult zien stijgen tgv nalevering
- altijd voorzichtig blijven met ijzer doseren omdat het op de kiewblaadjes van je vissen kan gaan zitten, dit ten koste van hun ademhaling
- dokters zijn er met name gevoelig voor, maar ik heb er 8, en ze doen het hier probleemloos
Tot zo ver maar even.
 
In antwoord op beide vorige posts (voor zover ik kan):
- de witte waas duidt er doorgaans op dat het ijzer iets bindt
- primair is dat fosfaat, maar mogelijk ook nog andere ionen. Er zijn er namelijk heel veel verschillende in zeewater
- elke verbinding heeft een oplosbaarheid, doorgaans uitgedrukt als het "oplosbaarheidsproduct

- voor elke verbinding is er wel ergens in de literatuur iets over dat product te vinden, echter: het wordt lastig in een complex mengsel als zeewater
- om het simpel te houden: in de waterfase zal er altijd een maximum oplosbare hoeveelheid zijn
- overschrijdt je die, omdat er bijvoorbeeld meer fosfaat wordt gevormd, dan zal het neerslaan gaan beginnen
- het belandt dan op je steen, je zand, of zelfs op het glas
- of het gaat in neerslag samen met een ander ion (het omgekeerde gebeurt ook: je streeft een hoog Mg-gehalte na zodat de Ca meer verzadigd in oplossing blijft
- maar elke neerslag staat in evenwicht met de waterkolom erboven
- haal je uit die waterkolom bijv. fosfaat weg, en zou er vanuit voeren etc niets bij komen, dan kan reeds vastgelegd fosfaat opnieuw in oplossing gaan
- dat noemen we nalevering. Gaat door zolang er voldoende vastgelegd fosfaat in je bak zit, kan behoorlijk lang duren zo
- het is dus zaak van meet af aan te voorkomen dat fosfaat zich gaat opbouwen in je bak
- verwaarlozen wordt gelijk gestraft: heb ik nu dus ook mee te maken. Bak die al 10 jaar draait hier: heeft best een fosfaatgeschiedenis
- hoe hoog moet de concentratie zijn om te binden aan Ca?
- dat is dus weer dat oplosbaarheidsproduct, maar dan uitgedrukt als "activiteit" omdat het een complex mengsel is. Vergeet de term, begrijp de reden
- er is nl. veel meer in die oplossing dan alleen Ca en fosfaat
- ik deed staalwol, doe nu GFO omdat ik die witte waas kwijt wil. Ben verder bezig met een fosfaatreactor (zie andere topic wetenschap)
- ik constateer dat ik op een evenwicht draai van 0,25 ppm fosfaat in water met een wervelbed vol GFO
- maakt dus duidelijk dat ik veel weghaal, maar er ook veel nalevert. Volhouden hier denk ik
- het geheel is, als altijd in waterige oplossingen, pH afhankelijk. Zou daar alleen nu niet op sturen
- verversen helpt dus is zoverre dat wanneer je een aanzienlijke geschiedenis hebt "vastgelegd" in je bak, je steeds weer het gehalte zult zien stijgen tgv nalevering
- altijd voorzichtig blijven met ijzer doseren omdat het op de kiewblaadjes van je vissen kan gaan zitten, dit ten koste van hun ademhaling
- dokters zijn er met name gevoelig voor, maar ik heb er 8, en ze doen het hier probleemloos
Tot zo ver maar even.
Dankjewel Hans voor je tijd en je antwoord!
 
@HansV , @GlennF en anderen, dank voor het delen van jullie ervaringen! Ik heb het gisteravond ook gewaagd, en een staalwolletje van de Praxis (Sencys) in een stuk filterwatten gevouwen en in de sump gelegd op een plek waar de uitstroom van de UV-c en Afschuimer samenkomen. Vanochtend even de watten vervangen, en vanavond uit de bak gehaald. Ongeveer 1/3 van het staalwol was geöxideerd, ongeveer 1/3 duidelijk aangetast en nog een derde ongemoeid. Zeker wel een witte was in de bak gespot (ook op de ruiten) maar nog geen gekke slib o.i.d. tegengekomen. Wel is op de foto te zien dat de afschuimer ijzerdeeltjes uit het water haalt (gelukkig), Mijn fosfaat was >0,6 (200 op de hanna ULR, wat de maximale meetwaarde is) en was vanavond 0,57 (186 op de hanna) dus het heeft zeker effect. Ik wacht een paar dagen voordat ik er een nieuw wolletje in leg, zodat de bak hier even van kan bijkomen :)
 

Bijlagen

  • IMG_20200527_220426.jpg
    IMG_20200527_220426.jpg
    137,6 KB · Weergaven: 24
Leuk, goed in de gaten houden wat het doet. Een flinke pluk gedurende langere tijd kan de concentratie aan fosfaat tijdelijk behoorlijk omlaag trekken. En het gaat dan gelijk om al je water in de bak! Daarom zet ik mijn fosfaatreactor (zie andere topic) bewust op een dusdanige flow dat ik per dag nooit meer dan ruim 30% van mijn inhoud door dat ding trek. Zo voorkom ik (naar verwachting) te grote schokken. Maar dat staalwol werkt staat buiten kijf. Maar ja, die witte waas in je bak ....Meet dan ook je KH na toedienen, die kan wat dalen.
 
Thanks Hans, ik ga dit weekend een nieuw wolletje toevoegen gedurende 24u, even kijken of het gestaag verder daalt. Zal dan ook gelijk mijn KH even meten (voor én na) om te kijken wat dit doet. En inderdaad een fosfaatreactor is voor de langere termijn waarschijnlijk een betere optie. Overigens doseer ik ook elke dag 120ml azijn (op 1400L water) en heb ik een aardige bak vol Caulerpa Taxifolia voor de no3.
 
Oh, van die Caulerpa wil ik wel een pluk (als je in de buurt woont). Had ik vroeger volop, alles opgegeten. Ik probeer het nu met Chaeto, maar dat gaat nog wat traag. Heb je geen last van pH-drop met zo veel azijn? Ik kom niet verder dan max 25ml mix ethanol (met 5% methanol op 70%), azijn en suiker.
 
Oh, van die Caulerpa wil ik wel een pluk (als je in de buurt woont). Had ik vroeger volop, alles opgegeten. Ik probeer het nu met Chaeto, maar dat gaat nog wat traag. Heb je geen last van pH-drop met zo veel azijn? Ik kom niet verder dan max 25ml mix ethanol (met 5% methanol op 70%), azijn en suiker.

Je mag zo een stuk komen halen hoor, ik woon in de Noordoostpolder :)
En de PH blijft mooi stabiel hoor, boven de 8,0 altijd als ik meet. Heb ook de wierenlamp overdag uit (tegenover gesteld van de normale verlichting).
Ben beniewd naar je mixje, zou je dat in een PB uit willen leggen welke ik dan het beste kan kopen (welke ethanol, welke azijn, welke suiker)? Ik heb het een poosje met honing geprobeerd (azijn met een beetje honing) maar daar krijg ik enorme flap uitbraken van haha...
 
Bovenaan