Tijd voor wat meer theoretische en praktische informatie over de verschillende groeifases van fytoplankton en hoe je hier in de praktijk mee om kan gaan.
De groei van fytoplankton bestaat uit 4 fases:
Bekijk bijlage 451479
1) Lag oftewel introductie fase is de fase waar maar een klein beetje toename is in de dichtheid van de cellen, er is nog nauwelijks groei. Een goed voorbeeld is als je je cultuur start vanaf een petrish schaaltje. De cellen op het schaaltje hebben overleeft in het donker & kou met gelimiteerde voedingsstoffen in een soort van winterslaap. Vele enzymen worden uitgeschakeld zodat de celdeling stopt zodat de cel kan overleven. Vanaf het droge schaaltje komen dan de cellen in een totaal andere omgeving, daarom kost het wat tijd om te acclimatiseren voordat de groei begint. Dit is een extreem voorbeeld maar de theorie erachter lijkt me duidelijk, elke verandering vraagt een aanpassing van de fyto-cel en dat kost tijd.
Specifieke opgeloste mineralen en voedingsstoffen kunnen de lag phase verlengen of verkorten. Afhankelijk van de fyto-soort kunnen hoge concentraties van calcium, magnesium of fosfaat de lag phase verlengen. Nog een factor die de lag phase bepaalt is de behoefte aan specifieke uitgescheiden stoffen die een drempelwaarde moet behalen voordat de exponential growth phase kan beginnen. Glycolzuur is z’n stof die door vele fyto-soorten wordt uitgescheiden.
2) Als de lag phase voltooid is begint de exponential growth phase waar de celdeling logaritmische versneld. Fyto die aan het einde van deze fase geoogst wordt is zeer voedingsrijk en heeft dus de voorkeur.
De duur van deze fase kan onder controle worden gehouden door dagelijks een deel te oogsten en de voedingsstoffen aan te vullen. Verder is deze afhankelijk van hoeveelheid licht, voedingsstoffen, CO
2, reactorvorm en andere fysische en chemische factoren welke de groei kunnen remmen. Aan het einde van de exponential growth phase zal de celdeling bijna stilvallen.
3) De stationary phase is als de cel dichtheid enigszins constant blijft voor een langere periode, met periodes van vermindering van de hoeveelheid cellen en dan weer een toename. Alle voedingsstoffen zijn verbruikt en zonder nieuwe toevoeging hiervan zal de stationary phase zeer kort zijn, zeker bij grote fyto dichtheden. Cellen die in deze fase geoogst worden zijn niet zo voedingsrijk als de cellen tijdens de exponential growth phase.
4) Als de waterkwaliteit verminderd en cellen afsterven zal de cel dichtheid snel afnemen en er ontwikkeld zich een crash. Een crash kan zeer snel gaan (kwestie van uren), dus is het belangrijk om te letten op de eerste tekenen van een crash, vermindering van cel dichtheid en/of verkleuring van de fyto. Cellen uit deze fase hebben nauwelijks nog enige voedingswaarde.
Dit was verder allemaal heel theoretisch maar nodig om de praktijk beter te begrijpen.
Het is belangrijk om voor je zelf wat testjes te doen zodat je weet hoe snel jou fyto kan groeien in je reactor met de door jouw gebruikte fertilyzer bij de door jouw gecreëerde omstandigheden. Aan de hand hiervan kan je een eigen regime creëren wat goed werkt voor je.
Een hele mooie makkelijke goedkope methode is met 7 of meer flessen. Zorg dat je 7 identieke flessen hebt. Probeer te achterhalen hoeveel fertilyzer nodig is om na 1 week compleet verbruikt te zijn in zo’n fles. Op dag 1 start je je cultuur in 1 fles, dag 2 idem (zelfde hoeveelheid startcultuur, zelfde hoeveelheid voeding), dag 3 weer enzovoort totdat er 7 flessen staan te pruttelen. Je hebt nu een rij flessen staan waarvan de 1
e donker is en de laatste nog licht. Op dag 8 kan je bijna de gehele fles (de 1
e) oogsten maar laat een klein deel achter om weer mee verder te gaan. Vul de fles aan met water en weer de zelfde hoeveelheid voeding. Volgende dag fles 2 enzovoort.
Op deze manier heb je elke dag een zelfde hoeveelheid goede fyto tot beschikking, het kost je nog nauwelijks tijd of moeite zodat het dus ook goed vol te houden is.
Je kan ook 8 of 9 flessen gebruiken waar er 7 zijn voor elke dag van de week en nr. 8 en/of 9 om de flessen uit te enten. Je kan dan elke dag de gehele fles oogsten, in de lege fles doe je een beetje uit fles 8 of 9 als startcultuur, deze methode gaat nog beter omdat de lag phase korter zal zijn en je hebt de mogelijkheid om de fles goed te spoelen.
De methode die ik zelf gebruik is eigenlijk al beschreven bij de exponential growth phase. Ik werk met grotere glazen buizen. Ik start een kweek met een klein deel startcultuur, redelijke hoeveelheid fertilyzer, de kweek komt dan langzaam op gang (dag of 4 a 5), de lag phase. Vervolgens zie je de kweek elke dag donkerder worden, de exponential growth phase. Daar ik het al wat langer doe kan ik goed inschatten wanneer de voeding op is, ik begin dan elke dag met oogsten van een deel van de fyto, vul bij met vers water maar nog geen voeding erbij. Dit doe ik een aantal dagen en dan doseer ik een beetje fertilyzer, de 2 dagen daarna laat ik de kweek met rust. In deze dagen gebruik ik fyto uit mijn backup’s zodat deze ook weer vers water en voeding krijgen en weer goed in leven blijven. Deze methode werkt erg goed voor mij, elke dag liters fyto en van elke fytosoort 2 backup’s.
Er zijn vast nog meer methodes maar het is belangrijk dat je een manier vind die voor jou werkt, die je niet veel moeite kost zodat je hier elke dag een aantal minuten aan kan besteden. Regelmaat en correct werken maken het je uiteindelijk makkelijk. Elke dag fyto tot je beschikking geeft een heleboel nieuwe mogelijkheden en kan een nieuwe dimensie aan je hobby geven.